آیا حضرت مهدی علیه السلام، جامع معجزات و وارث کمالات انبیاء و جانشینان ایشان است؟

پاسخ اجمالی
از امام صادق علیه السلام درباره ماجراهای هنگام ظهور چنین نقل شده است:
« در آن هنگام، آقای ما قائم علیه السلام به خانه خدا تکیه زند و گوید: ای مردم! هر که می خواهد آدم و شیث را ببیند، بداند که من آدم و شیث ام. هر که می خواهد نوح و فرزندش سام را ببیند، بداند که من همان نوح و سام ام. هر که می خواهد ابراهیم و اسماعیل را ببیند، بداند که من همان ابراهیم و اسماعیل ام. هر که می خواهد موسی و یوشع را ببیند، من همان موسی و یوشع ام. هر که می خواهد عیسی و شمعون را ببیند، من همان عیسی و شمعون ام. هر که می خواهد محمد صلی الله عليه و آله و امیرالمؤمنین علیه السلام را ببیند، بداند که من همان محمد و امیر المؤمنين ام. هر که می خواهد حسن و حسین علیهم السلام را ببیند، بداند که من همان حسن و حسین ام. هر که می خواهد امامان از ذریه ی حسین علیهم السلام را ببیند، بداند که من همان ائمه پاک ام. دعوتم را بپذیرید و به نزدم جمع شوید که هر چه را گفته اند و آن چه را نگفته اند، به شما خبر می دهم.» 1
مرحوم آیة الله سید محمد تقی موسوی اصفهانی ذیل این حدیث در کتاب «مکیال المکارم» می نویسد:
« این حدیث دلالت دارد بر این که تمام صفات انبیای عظام و مکارم ائمه اطهار علیهم السلام در وجود امام زمان ما ارواحنافداه جمع است و از آن حضرت بروز می کند و نیز روایتی که قبلا از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله آوردیم که نهمين امام از نسل امام حسین علیه السلام، قائم از میان ائمه است و ظاهر و باطن آنهاست بر این معنی دلالت دارد.» 2
وی سپس موارد متعددی از شباهت های آن حضرت با انبیای عظام را به تفصیل و با ذکر روایات مربوطه نقل می کند که مطالعه این باب از کتاب برای خواننده گرامی بسیار مفید خواهد بود .
 خداوند متعال:
• علم و قدرتی را که به فرستادگان برگزیده اش داده در او جمع می کند؛
• یادگارهای شگفت و مواریث پیامبران را در اختیار او می گذارد؛
• معجزات تمام انبیا را در دستان او جاری می سازد؛
• امتحانات و سختی هایی را که از انبیای گذشته و امت های آنها گرفته است، از او و مدعیان دوستی و محبتش می گیرد؛
• سرانجام او و دوستانش را به سان گذشتگان، در دنیا و آخرت نعمت و شکوه می دهد و به دشمنانش همچون دشمنان پیامبران خواری و ذلت را می چشاند.3
 این رتبه ی والا و کمال اکمل - که مایه فضیلت و آیه جامعیت آن حضرت است - که در اصطلاح «مقام ختمیت» نامیده می شود، نخست در نفس نفیس حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی صلی الله عليه و آله بروز یافت و سپس در وجود اوصیای گران مایه اش و بالاخص در خاتم ایشان حضرت مهدی علیه السلام بروز یافته است.
 بدیهی است مدعیان دروغگو و متمهدیان (مهدی نماها) بی آبرو از این منزلت ویژه، بسی دور و مهجورند و به این محک روشن، فریب کاری و دغل بازیشان نزد اهل بصیرت بسی واضح و گویا خواهد بود.
پاسخ تفصیلی
آیا خداوند پیش از ولادت پیامبران و جانشینان ایشان از پاکی و سزاواری آن ها برای قبول مسئولیت های بزرگ آگاه نیست؟ آیا می بایست برای سنجش احوال آنها در انتظار ولادت و رشد و نمای آنان باشد؟ چنین نیست. او پیش از خلقت دنیوی آدمیان از کسانی که بهترین بندگان او خواهند بود آگاه است و می داند چه کسانی در مسابقه بندگی او پیش می تازند. او خوب ترین ها را پیشاپیش به عنوان نمایندگان خود برگزیده و مقدر ساخته که هر یک در چه زمانی به دنیا بیایند و چه مسئولیتی را به عهده بگیرند و چنانکه خود فرموده، بهتر میداند که رسالتش را کجای قرار دهد.
« اللَّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسَالَتَهُ »4
یکی از شواهد قرآنی بر آنچه گفته شد آن است که به گفته خداوند، حضرت عیسی علیه السلام سال ها پیش از ولادت پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله مردمان را به آمدن او بشارت می داده است. خدای تعالی در سوره صف می فرماید:
« وَ إِذْ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَمُبَشِّرًا بِرَسُولٍ يَأْتِي مِنْ بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ...»5
« و هنگامی که عیسی پسر مریم گفت: ای فرزندان اسرائيل! من فرستاده خدایم به سوی شما؛ تصدیق کننده ام توراتی را که پیشتر از من آمده است و بشارت دهنده ام به پیامبری که پس از من می آید و نامش احمد است...»5
از این آیه به روشنی بر می آید که خداوند پس از ولادت رسول خاتم صلی الله علیه و آله و رشد و نمای او، آن گرامی را به نبوت برنگزیده بلکه ایشان پیش از ولادت منتخب خداوند خواهد بود. به عقیده شیعه جانشینان آن حضرت نیز از پیش معین بوده و توسط خدای تعالی برای وصایت ایشان مناسب ترین گزینه ها دانسته شده اند. اوصیای پیامبر کسانی هستند که یکی از آنها در هر نسلی از امت باقی است و به عنوان قائم مقام ایشان در میان مردم امام و مقتدای امت است. خدای تعالی فرماید:
« إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ»6
« تو ای پیامبر تنها بیم دهنده ای( نسبت به عذاب ما) هستی (نه آنکه فرستادن عذاب هم به دست تو باشد) و برای هر قومی هدایتگری خواهد بود.»6
 به عقیده شیعه در هر نسلی و در میان هر قومی کسانی هستند که پیام پیامبر را به تمام و کمال به امت می رسانند و غیر از دریافت وحی قرآنی، همچون پیامبر مسئول راهبری امت در تمامی شؤون دین هستند. بر این مبنا مقتضای حکمت چنان است که شبیه ترین مردمان تاریخ به پیامبر اعظم باشند. یکی از عقاید شیعه که هم عقل و هم نقل آن را تأیید می کند مشابهت امامان اثنی عشر علیهم السلام با پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله و افضلیت آنها نسبت به تمام پیامبران پیشین است.
جابر بن عبدالله انصاری گوید: روزی پیامبر خدا  صلی الله علیه و آله از من پرسید که کدام گروه از برادران برترین برادرانند؟ گفتم: گروه پیامبران. فرمود:
« أَنَا أَفْضَلُهُمْ وَ أَحَبُّ اَلْإِخْوَةِ إِلَيَّ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ فَهُوَ عِنْدِي أَفْضَلُ مِنَ اَلْأَنْبِيَاءِ فَمَنْ قَالَ إِنَّهُمْ خَيْرٌ مِنْهُ فَقَدْ جَعَلَنِيَ أَقَلَّهُمْ لِأَنِّي اِتَّخَذْتُهُ أَخاً لِمَا عَلِمْتُ مِنْ فَضْلِهِ وَ أَمَرَنِي رَبِّي بِهِ .»7
« من برترین انبیایم و محبوبترین برادر من علی بن ابی طالب علیه السلام است. از این روی او نزد من برتر از تمام انبیاست، پس هر که بگوید که آن ها از او برتر هستند مرا کوچکترین پیامبران شمرده است زیرا چون از فضيلتش آگاه گشتم او را برادر خود خواندم و خدا مرا به این کار فرمان داده بود.»7
حسین بن علوان نیز گوید امام صادق علیه السلام فرمودند:
« إِنَّ اللَّهَ خَلَقَ أُولِي الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ وَ فَضَّلَهُمْ بِالْعِلْمِ وَ أَوْرَثَنَا عِلْمَهُمْ وَ فَضَّلَهُمْ وَ فَضَّلَنَا عَلَيْهِمْ فِي عِلْمِهِمْ وَ عِلْمِ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَا لَمْ يَعْلَمُوا وَ عَلِمْنَا عِلْمَ الرَّسُولِ صلی الله علیه و آله وَ عِلْمَهُمْ.» 8
« خداوند انبياى اولو العزم را آفريد و آن ها را به علم امتياز بخشيد و به ما ارث داد علم آن ها را و ما را بر آن ها مزيت بخشيد به علم خودشان و علم پيامبر اكرم  صلی الله علیه و آله آن چيزهایى كه آن ها نمي دانستند. ما هم علم پيامبر صلی الله علیه و آله را داريم و هم علم آنها را.»8
یکی از شواهدی که اهل بیت علیهم السلام بر افضلیت خود نسبت به پیامبران پیشین اقامه کرده اند، نزول حضرت عیسی بن مریم علیه السلام در زمان قیام امام مهدی علیه السلام و اقتدای آن پیامبر اولوالعزم در نماز به ایشان است. امام باقر علیه السلام فرموده اند:
« سَيَأْتِي عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ لَا يَعْرِفُونَ مَا هُوَ التَّوْحِيدَ؛ حَتَّى يَكُونَ خُرُوجُ الدَّجَّالِ وَ حَتَّى يَنْزِلَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ علیه السلام مِنَ السَّمَاءِ وَ يَقْتُلَ اللَّهُ الدَّجَّالَ عَلَى يَدَيْهِ وَ يُصَلِّيَ بِهِمْ رَجُلٌ مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ أَ لَا تَرَى أَنَّ عِيسَى يُصَلِّي خَلْفَنَا وَ هُوَ نَبِيٌّ، إِلَّا وَ نَحْنُ أَفْضَلُ مِنْهُ.» 9
« در آینده روزگاری خواهد رسید که مردم توحید حقیقی را نشناسند؛ تا آنکه دجال قيام کند و عیسی بن مریم علیه السلام از آسمان فرود آید و خداوند دجال را به دست وی هلاک سازد و در آن زمان مردی از ما اهل بیت، امام جماعت مردم باشد. چرا تأمل نمی کنی در این امر که عیسی با آنکه پیامبری است پشت سر ما نماز خواهد گزارد؟ بدانید که ما از او برتریم.»9
حضرت مهدی علیه السلام نیز یکی از جانشینان بزرگوار پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله است و لذا مقامی بسیار ارجمند دارند. یکی از ویژگی های حضرت مهدی موعود، جامعیت ایشان نسبت به کمالات و معجزات انبیای بزرگ الهی است. خداوند مجموعه ای از زیبایی و کمال را در این آخرین حجت خویش فراهم آورده است؛ تو گویی چونان سخنوری هنرمند که در پایان خطابه خویش، نکات ارجمند و گزیده های بلند سخن را گلچین می کند و شیرینی های کلام خود را در قالب قنادی مکرر، یک جا و فشرده به مخاطبان عرضه می دارد، حضرت رب العالمین نیز کمالات و ویژگی های شگفت پیامبران و اولیای خود را دوباره و یکجا در وجود حضرت بقية الله ارواحنافداه، خاتم اوصیا و وارث تمام انبیا و اولیاء گرد آورده است.
سلمان فارسی گوید: نزد رسول خدا صلی الله عليه و آله بودیم و حسین بن علی علیه السلام بر دامان ایشان نشسته بود. رسول الله نگاهی عمیق به چهره حسین علیه السلام کرد و فرمود:
« يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ أَنْتَ سَيِّدٌ مِنْ سَادَةٍ؛ وَ أَنْتَ إِمَامٌ ابْنُ إِمَامٍ، أَخُو إِمَامٍ أَبُو أَئِمَّةٍ تِسْعَةٍ تَاسِعُهُمْ قَائِمُهُمْ، إِمَامُهُمْ أَعْلَمُهُمْ أَحْكَمُهُمْ أَفْضَلُهُمْ.» 10
« ای اباعبدالله! تو بزرگی از بزرگانی و امامی هستی فرزند امام و برادر امام و پدر 9 امام؛ که نهمین آنها قيام کننده آنهاست، سرور آنهاست، داناترین آنهاست، حکیم ترین آنهاست و برترین ایشان است.»10
بی جهت نیست که چون از امام صادق علیهم السلام پرسش شد که آیا حضرت قائم علیه السلام ولادت یافته است فرمودند:
« لا وَ لَوْ أَدْرَکْتُهُ لَخَدَمْتُهُ أَیامَ حَیاتِی» 11
« نه؛ و اگر او را درک می کردم تمام زندگی ام را وقف خدمت او می نمودم.»11
 بدیهی است مدعیان دروغگو و متمهدیان (مهدی نماها) بی آبرو از این منزلت ویژه، بسی دور و مهجورند و به این محک روشن، فریب کاری و دغل بازیشان نزد اهل بصیرت بسی واضح و گویا خواهد بود.

منابع
1- مکیال المکارم (مترجم)، ج 1، ص 195
2- مکیال المکارم، بخش چهارم، حرف کاف، کمالات آن حضرت.
3- نگاه کنید به مکیال المکارم، بخش چهارم، حرف کاف، كمالات آن حضرت. مجموعه مطالب مزبور در کتاب «آنچه خوبان همه دارند، در قالب جداولی دسته بندی شده است.
4- سوره مبارکه انعام، قسمتی از آیه 124
5- سوره مبارکه صف، قسمتی از آیه 6
6- سوره مبارکه رعد، قسمتی از آیه 7
7- الصراط المستقيم إلى مستحقي التقديم، ج 1، ص ۲۱۱
8- بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلی الله عليهم، ج ۱، ص ۲۲۸
9- تفسیر فرات الكوفي، ص 139
10- مقتضب الأثر في النص على الأئمة الإثني عشر، المتن، ص 9
11- الغيبية للنعماني، النص، ص ۲۴۵